Tạp Chí Dân Chủ

 Ngày 04/11 vừa qua, Đài RFA phát tán tài liệu “Người Thượng ở Mỹ biểu tình phản đối chính quyền Hà Nội đàn áp người sắc tộc ở Tây Nguyên” có nội dung khuếch trương việc hơn 100 người thuộc các sắc tộc Đề ga, Chăm và Khmer tập trung trước tòa nhà Quốc hội Mỹ để biểu tình, vu khống chính quyền Việt Nam “đàn áp” người dân bản địa tại Tây Nguyên. Thực chất đây là hành động của những “con rối” chính trị bị các thế lực xấu kích động, giật dây nhằm thu hút sự chú ý của dư luận, làm phức tạp tình hình; kích động, chia rẽ, khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn định an ninh chính trị mà thôi.

Cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang tỉnh Kon Tum vui đón Tết cùng đồng bào

 ‘Chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden là bước tiếp nối những tiến triển đã đạt được kể từ khi Hoa Kỳ và Việt Nam bình thường hóa quan hệ và sẽ mở ra một giai đoạn mới cho quan hệ hai nước…’, Tiến sĩ Andrew Wells-Dang, chuyên gia cao cấp về Việt Nam thuộc Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP) nhận định.

Tiến sỹ Andrew Wells-Dang, chuyên gia cao cấp về Việt Nam thuộc Viện Hòa bình Hoa Kỳ (USIP).

Tiến sĩ Andrew Wells-Dang cho rằng quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ đang có bước phát triển tích cực với nhiều hoạt động ngoại giao cấp cao diễn ra trong thời gian qua. Tốc độ và tần suất các chuyến thăm, trao đổi đoàn đã tăng lên nhanh chóng, diễn ra nhiều chuyến thăm lẫn nhau của hầu hết các quan chức hàng đầu hai nước.

Đặc biệt là chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Biden theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ ngày 10-11/9. Thêm vào đó, các chuyến thăm không chính thức giữa Hoa Kỳ và Việt Nam vẫn diễn ra thường xuyên. Hai bên có nhiều cơ hội hơn để hiểu biết lẫn nhau, hiểu đất nước của nhau, nhất là sau khi du lịch được mở cửa trở lại.

Chuyên gia về Việt Nam Andrew Wells-Dang nhận định, có nhiều trụ cột khác nhau trong mối quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ, được mở rộng từ các trụ cột ban đầu trong khuôn khổ quan hệ Đối tác toàn diện được ký kết năm 2013. Hợp tác an ninh và quốc phòng, hợp tác kinh tế, khắc phục hậu quả chiến tranh, hỗ trợ nhân đạo và trao đổi văn hóa – giáo dục, tất cả đều là nền tảng của mối quan hệ song phương.

Bên cạnh các vấn đề chính trị-an ninh, mối quan hệ kinh tế Việt Nam-Hoa Kỳ cũng rất quan trọng và đã phát triển nhanh chóng kể từ khi quan hệ thương mại được bình thường hóa. Hiện nay Hoa Kỳ là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam. Việt Nam là điểm đến quan trọng của các công ty Hoa Kỳ đang mong muốn đầu tư. Tiến sĩ Andrew Wells-Dang chia sẻ khi ông nói chuyện với các doanh nghiệp Hoa Kỳ, họ cho biết đang tìm cách đa dạng hóa hoạt động đầu tư vào các quốc gia khác nhau và Việt Nam là điểm đến hàng đầu.

Viện Hòa bình Hoa Kỳ đang nỗ lực giải quyết nhiều vấn đề về khắc phục hậu quả chiến tranh. Tiến sĩ Andrew Well-Dang nhấn mạnh, gần 50 năm kể từ khi chiến tranh kết thúc, đây không còn là điều chia rẽ Hoa Kỳ và Việt Nam, trái lại đã gắn kết hai nước lại với nhau. Hai nước đang phối hợp để tìm kiếm những người mất tích, xử lý bom mìn và chất độc da cam. Đây chính là yếu tố khiến mối quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam trở nên bền chặt và khác biệt hơn so với các mối quan hệ khác.

Tiến sĩ Andrew Well-Dang cho biết trao đổi giáo dục cũng đang phát triển nhanh chóng. Số lượng sinh viên Việt Nam học tập tại các trường đại học, cao đẳng của Hoa Kỳ ngày càng tăng và Việt Nam hiện là một trong những nước có đông du học sinh nhất tại Hoa Kỳ. Ngày càng có nhiều người Hoa Kỳ cũng đến học tập và tham quan Việt Nam, như việc thành lập Đại học Fulbright tại Thành phố Hồ Chí Minh, với tư cách là trường đại học Việt Nam được Hoa Kỳ hỗ trợ. Tiến sĩ Andrew Wells-Dang cũng đề cập tới hợp tác trao đổi văn hóa giữa hai nước, trong các lĩnh vực nghệ thuật và âm nhạc, hợp tác công nghệ…

Bình luận về chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đến Việt Nam, Tiến sĩ Andrew Wells-Dang cho rằng chuyến thăm có ý nghĩa đối với Hoa Kỳ trong hành trình xây dựng lại quan hệ với Việt Nam, đồng thời cũng có ý nghĩa giúp Việt Nam có mối quan hệ bền chặt hơn với Hoa Kỳ cũng như với các đối tác lớn khác.

Tiến sĩ Andrew Wells-Dang hy vọng, chuyến thăm này sẽ là sự khởi đầu cho một chương mới trong quan hệ Hoa Kỳ – Việt Nam, hai bên có thể hợp tác chặt chẽ hơn trong các lĩnh vực đã hợp tác từ trước đến nay. Hoa Kỳ và Việt Nam có thể bắt đầu làm việc trong những lĩnh vực mới, cùng thảo luận về những chủ đề khó khăn trên cơ sở tin cậy và tôn trọng lẫn nhau. Tiến sĩ Andrew Wells-Dang cũng cho rằng, giữa hai bên vẫn còn những khác biệt cần giải quyết thời gian tới, tuy nhiên hai bên cũng có cơ hội hợp tác cùng nhau nhiều hơn và tìm ra những cách thức có lợi cho cả Hoa Kỳ và Việt Nam.

Cứ mỗi mùa thi cử, hay vào đầu năm học mới, là các cây bút yêu “dân chủ”, “nhân quyền” của Việt Tân lại nhấp nhổm như ngồi trên than nóng. Mùa thi năm nay, họ lại còn lo cho con em trong nước bị “mù chữ”. Cớ sự tại sao?

Trên trang fanpage Việt Tân, lấy tấm hình các phụ huynh đội nắng nộp hồ sơ cho con vào trường công ở Hà Nội, một người viết với bút danh Hoàng Dân đã lên bài với nhiều nhận định lầm lạc, ngây ngô.

Theo đó, người này cho rằng, những học sinh không đỗ vào cấp 3 năm nay sẽ có nguy cơ “mù chữ”, rồi thì sẽ thành ra lêu lổng, vì nhà cửa ruộng vườn của bố mẹ bán hết rồi lấy gì mà làm(?!).

Nực cười hơn, bài viết còn lan sang câu chuyện của giáo viên, than rằng đào tạo các thầy cô xong rồi thất nghiệp, trong khi thiếu trường công. Có lẽ vẫn chưa thấy đủ thuyết phục, người này còn tiện tay lôi luôn giáo dục đại học Việt Nam vào bài viết, “tự hỏi” sẽ có bao nhiêu em ra trường làm đúng ngành học, suy diễn là tốt nghiệp có bằng cho oai để xin làm công chức hay thất nghiệp… Rồi thì hằn học cho rằng tiền xây trường thì không có, mà lại xây cổng chào cho to, đóng cửa trường công để trường tư làm giàu…

Những nhận định gần 10 năm nay không đổi, là thương hiệu của mọi nhà “dân chủ”, nghe vừa nhàm chán, lại vừa lạc mốt.

Đọc xong bài viết, đúng như kết luận của tác giả Hoàng Dân, giáo dục Việt Nam đang “bế tắc”. Nhưng sự bế tắc này, tiếc thay, chỉ tồn tại trong tư duy một chiều của người viết, chứ không hề là thực tiễn của Việt Nam!

Thực tiễn, giáo dục Việt Nam có được tinh thần tiệm cận với nhu cầu phát triển của xã hội như lúc này. Cụ thể là ngay ở kỳ thi vào lớp 10 công lập 2023, tính phân hóa đã được chú trọng. Một bộ phận học sinh không đỗ sẽ có thể chọn học tiếp ở các trường PTTH tư thục; hoặc theo học ở các trường cao đẳng vừa dạy chữ, vừa dạy nghề của tư nhân, và của cả nhà nước; theo học ở các trường nghề với học phí từ rất thấp đến cao, theo nhu cầu, và đặc thù ngành học.

Nhiều thập kỷ nay, chúng ta luôn được cảnh báo về tình trạng “thiếu thợ nhiều thầy”, và những cánh cổng trường công hẹp lần này là một giải pháp cần thiết để hạn chế và chấm dứt tình trạng bất cập đó.

Trong đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”, mục tiêu đưa ra là: 25-30% học sinh tốt nghiệp THCS vào các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Đến năm 2030, con số này là 50-55% học sinh tốt nghiệp THCS và THPT.

Cho nên, dù không vào lớp 10 công lập, thì các em học sinh cũng có rất nhiều lựa chọn khả thi để học chữ hoặc học nghề, theo nguyện vọng cá nhân và nhu cầu tuyển dụng của xã hội, chứ hà cớ gì phải trở nên “mù chữ”, “lêu lổng”, vì không có ruộng đất? Xin thưa, Việt Nam năm 2023 không phải là Việt Nam của 30 năm trước.

Về tình hình giáo dục đại học Việt Nam, bài viết cho là đang trong vòng “luẩn quẩn, bế tắc”. Để “nhận định” được vậy, chắc người viết cũng chưa bao giờ biết đến cái bảng xếp hạng THE Impact Rankings của Tạp chí Times Higher Education. Việt Nam mới có mặt trong bảng xếp hạng các tổ chức giáo dục có ảnh hưởng toàn cầu từ năm 2021. Chỉ trong vòng 2 năm, từ 4 cơ sở, giờ đây đã tăng lên 9 cơ sở.

Nhân đây, cũng cần nhắc lại tiêu chí của bảng xếp hạng này, là hướng tới đo lường sự thành công của tổ chức giáo dục đại học trong việc thực hiện 17 mục tiêu phát triển bền vững (Sustainable Development Goals – SDGs) của Liên Hợp Quốc (có hiệu lực kể từ năm 2016), kêu gọi hành động toàn cầu với mục tiêu xây dựng xã hội hoà bình, công bằng và thịnh vượng.

Trở lại với tấm ảnh làm cớ cho bài viết trên fanpage Việt Tân. Thật ra, câu chuyện xếp hàng chờ nộp hồ sơ cho con đi học các lớp đầu cấp ở trường điểm, trường chuyên ở nhiều địa phương, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM là câu chuyện dài kỳ. Nó vừa phản ánh nguyện vọng chính đáng mong cho con vào môi trường học tập tốt của các bậc cha mẹ, nhưng lại vừa cho thấy sự lạc hậu khi phụ huynh quá xem trọng bằng cấp, mà vô tình tạo áp lực tiêu cực lên con cái.

Với các nhà giáo dục, khi nhìn vào những hiện tượng này, thì sẽ nghĩ đến ngay một sự đổi mới cần được thực hiện, để phụ huynh cởi mở hơn, và học sinh có nhiều lựa chọn hơn. Thực tế là các đổi mới này đã và đang được Bộ Giáo dục Việt Nam thực hiện, cũng như chắc chắn sẽ thực hiện liên tục trong thời gian tới.

Còn với các nhà “dân chủ” của Việt Tân, khi nhìn vào tấm hình này, họ sẽ chỉ thấy được một đề tài hấp dẫn để tha hồ múa bút bôi nhọ chính quyền Việt Nam, bất chấp sự thực tiến bộ.

Khác nhau chỉ ở động cơ, mà động cơ đôi khi che mờ nhận thức, nên mới thành ra lố bịch, khó coi.

 Qua những gì diễn ra liên quan đến đường lưỡi bò gần đây có thể nhận thấy, Trung Quốc đang âm thầm thôn tính văn hóa một cách rất tinh vi. Với những thứ tưởng chừng rất bình thường nhưng nếu không xem xét cẩn thận thì rất dễ bị đánh lừa.

Đơn cử như trường hợp phim Barbie mới đây có gây chút tranh cãi vì cái gọi là “đường lưỡi bò” trong hình ảnh của phim khá mơ hồ, khiến không ít người bên ngoài cho rằng Việt Nam chủ trương “thà giết nhầm hơn bỏ sót”. Tuy nhiên, nếu suy xét kỹ, đây là một sự thể hiện tinh vi của các nhà làm phim. Trong bức hình bản đồ thế giới, phía dưới phần châu Á, có một đường đứt đoạn cực kỳ vô duyên. Một “đường đứt đoạn”, dù 8 đoạn hay 9 đoạn, xuất hiện trong một bản đồ, lại ở khu vực châu Á để làm gì nếu nó không có hàm ý là sự công nhận “đường lưỡi bò”?

Hay mới đây ở bộ phim Flight to you, chỉ cần 3 giây, nhà sản xuất phim Trung Quốc đã cài cắm đường lưỡi bò phi pháp trong 9/39 tập phim. Tinh vi đến mức nếu như trên diễn đàn của người Việt không kịp thời lên tiếng thì một bộ phim vừa mang ý nghĩa điện ảnh vừa mang hàm ý chính trị đã ra đời.

Năm 2021, bộ phim Em là thành trì doanh lũy của anh trong tập 15 cũng có cảnh bản đồ Trung Quốc với “đường lưỡi bò” phi pháp. Cảnh phim nằm ở phút thứ 29, bản đồ Trung Quốc hiện rõ đường chín đoạn bằng các dấu gạch trắng trong đoạn nam cảnh sát Hình Khắc Lũy (Bạch Kính Đình đóng) và nữ bác sĩ Mễ Kha (Mã Tư Thuần) gặp nhau tại khu chỉ huy.

Tháng 3/2018, phim Trung Quốc Điệp vụ biển đỏ cũng bị rút khỏi rạp Việt do tranh cãi về hai phút cuối phim. Đó là cảnh đoàn tàu chiến Trung Quốc bao vây một chiếc tàu nước ngoài và phát loa thông báo: “Chú ý, đây là hải quân Trung Quốc. Quý vị sắp tiến vào lãnh hải Trung Quốc, xin hãy đi ngay”. Hai phút phim này bị cho là hoàn toàn không ăn nhập với nội dung phim nhưng lại được gài cắm một cách vô lý.

Thẳng thắn nhận định thì đây là sự vô lý một cách cố ý. Bởi Trung Quốc hiểu rằng nhận thức là thứ nguy hiểm nhất trên Biển Đông. Họ kiên trì lặp đi lặp lại quan điểm về “đường lưỡi bò” thông qua sản phẩm công nghệ, phim ảnh, đồ lưu niệm, hộ chiếu… nhằm mục đích biến một thứ không tồn tại trở thành tồn tại.

Đây là một phương thức rất phổ biến mà Trung Quốc đã dùng để đồng hóa rất nhiều nước. Vì thế, nhận rõ âm mưu của Trung Quốc mà chương trình dự báo thời tiết hàng ngày của Việt Nam luôn phải dự báo về tình hình thời tiết quần đảo Hoàng sa, Trường sa để khẳng định chủ quyền. Bất cứ một sự kiện ngoại giao nào, một hội nghị nào nếu có cơ hội thì lãnh đạo Việt Nam đều khẳng định chủ quyền với biển Đông.

Tuy nhiên, điều đang nói là những bộ phim xuyên tạc sự thật lịch sử, tuyên truyền bịa đặt đến chủ quyền lãnh thổ quốc gia, xúc phạm đến anh linh các liệt sĩ… song chỉ cần bộ phim ấy có thần tượng của mình đóng vai chính, nhiều bạn trẻ sẵn sàng tung hô, đón xem. Thậm chí, nhiều bạn trẻ sẵn sàng đứng chờ hàng đêm để được gặp mặt thần tượng tại sân bay, chi cả tháng lương để tham dự một sự kiện có thần tượng tham gia.

Đó là tình trạng đáng báo động về việc nhiều người dân Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ có nhận thức lệch lạc, có dấu hiện suy đồi, tôn sùng thần tượng và văn hóa nước ngoài mà quay lưng lại với truyền thống văn hóa tốt đẹp và lịch sử dân tộc. Đặc biệt, những năm gần đây, khi các phương tiện thông tin truyền thông, mạng xã hội nở rộ, khó kiểm soát, các thế lực thù địch và cơ hội chính trị đã đẩy mạnh việc tuyên truyền các giá trị văn hóa phương Tây, đề cao chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa cơ hội, lợi dụng các giá trị văn hóa trong nghệ thuật, tôn giáo, tín ngưỡng để truyền bá các sản phẩm độc hại, làm băng hoại những giá trị truyền thống, tinh hoa văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Chính vì vậy, trong bối cảnh hội nhập, văn hóa phẩm phong phú đến từ nhiều nguồn khác nhau khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn đối với các cơ quan quản lý nhà nước, cần đẩy mạnh việc giáo dục về chủ quyền quốc gia, sự nhạy cảm chính trị đến giới trẻ – lực lượng lớn sử dụng Internet, mạng xã hội.

 Buổi Lễ xuất quân cho đội tuyển nữ Việt Nam lên đường tham dự VCK World Cup 2023 đã diễn ra vào sáng ngày 4/7, với sự tham dự của các lãnh đạo của Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF). Tuy nhiên, sự kiện này đã gây tranh cãi và dư luận xôn xao vì một bức ảnh xuất hiện sau buổi lễ, gây ra những đánh giá không công bằng về thái độ của các lãnh đạo. Tuy nhiên, cần phải nhìn vào toàn cảnh để có cái nhìn chính xác về sự việc này.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch LĐBĐVN Trần Quốc Tuấn đã nhấn mạnh ý nghĩa lịch sử của việc đội tuyển nữ Việt Nam lần đầu tiên tham dự VCK bóng đá thế giới. Ông cũng đề cập đến những thành tựu quan trọng mà đội tuyển đã đạt được như giành HCV SEA Games, thi đấu tại AFF Cup và vượt qua vòng loại Olympic 2024. Bản phát biểu này thể hiện sự tôn trọng và đánh giá cao công sức và thành tựu của các cầu thủ nữ Việt Nam. Cũng tại buổi lễ, toàn đội đã nhận được tiền thưởng 1 tỷ đồng từ một nhà tài trợ, như là nguồn động viên lớn trước khi lên đường tham dự giải.

Tuy nhiên sự việc sẽ không có gì cho tới khi các trang báo mạng chỉ đăng tải bức ảnh lãnh đạo chụp ảnh lưu niệm chung nhưng lại khuất tầm nhìn với các cầu thủ gây nên nhiều ý kiến trái chiều, bức ảnh gây tranh cãi chỉ là một góc nhìn hạn chế và không thể đại diện cho thái độ của các lãnh đạo. Có nhiều hình ảnh với nhiều góc chụp khác như chụp riêng đội tuyển, chụp với lãnh đạo hay nhà tài trợ được công bố cho thấy sự chuyên nghiệp và tôn trọng của ban tổ chức và các lãnh đạo đối với đội tuyển nữ Việt Nam. Việc chỉ lấy một bức ảnh nhất thời để đánh giá toàn bộ sự kiện là không công bằng và thiếu trung thực.

Đáng tiếc, truyền thông đã lan truyền bức ảnh này mà không đưa ra đầy đủ thông tin và góc nhìn đa chiều. Sự thiếu chuyên nghiệp trong việc sắp xếp và lựa chọn bức ảnh đã tạo ra những hiểu lầm không đáng có và dẫn đến chỉ trích không công bằng về thái độ của các lãnh đạo. Chúng ta cần đánh giá công bằng và tránh xây dựng những đánh giá sai lệch dựa trên một góc nhìn hẹp.

Trong hành trình sắp tới của bóng đá Việt Nam, đặc biệt là đội tuyển nữ, chúng ta cần sự đồng hành và ủng hộ của các lãnh đạo cùng với sự quan tâm từ các cơ quan truyền thông. Hy vọng rằng những hiểu lầm này sẽ được làm sáng tỏ và chúng ta có thể tập trung vào những thành tựu và cống hiến của đội tuyển nữ Việt Nam trong VCK World Cup 2023.

Theo kế hoạch, đội tuyển nữ Việt Nam sẽ lên đường sang New Zealand vào ngày 5/7. Đội sang sớm hơn 2 tuần trước ngày khai mạc để cùng làm quen với điều kiện thời tiết, thích nghi múi giờ… Đội sẽ còn 2 trận đấu giao hữu gặp đội tuyển nữ New Zealand vào ngày 10/7 và đội tuyển nữ Tây Ban Nha ngày 14/7.

 Vụ việc một nhóm người có trang bị súng, dao tấn công (vụ tấn công) vào trụ sở UBND xã Ea Tiêu và xã Ea Ktur, trong đó có khu vực làm việc của Công an xã, thuộc huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk (rạng sáng 11/6/2023) đang được những thành phần phản động, chống phá đất nước triệt để lợi dụng xuyên tạc, bóp méo bản chất và kích động chia rẽ, hằn thù dân tộc.

 Trương Huy San có một bài viết với tiêu đề “không chỉ những người Thượng sử dụng bạo lực có lỗi”. Bài viết có những lập luận thay đổi bản chất của sự việc, nghiêm trọng hơn là gieo rắc mầm mống ly khai, kích động chia rẽ dân tộc.

Cụ thể trong bài viết của mình Trương Huy San đưa ra các luận điểm rằng: Chính sách phát triển Tây Nguyên khiến người dân nơi đây không có đất để địa táng theo phong tục, bị thua thiệt về ngôn ngữ; Hơn 50 cộng đồng dân tộc luôn thua kém cơ hội tiếp cận kinh tế, văn hóa, chính trị. Vì vậy, Trương Huy San khẳng định, vụ việc vừa qua mang màu sắc xung đột sắc tộc, văn hóa… nhằm phục vụ quan điểm “Tây Nguyên là đất của người Thượng”.

Về quan điểm của Trương Huy San, xin phép có ý kiến như sau:

Theo số liệu thống kê, tính đến cuối năm 2021, dân số khu vực Tây Nguyên khoảng 6 triệu người, so với năm 1976 đã tăng gấp 5 lần. Với diện tích không nở ra, chỉ 5,5 triệu ha, thiếu đất địa táng theo phong tục là hoàn toàn dễ hiểu.

Thứ nữa, các em học sinh vùng núi, vùng sâu vùng xa cũng đều được hưởng những chính sách, chế độ từ nhà nước. Tiếng Việt hiện tại cũng đã trở nên phổ biến cùng với sự phát triển của Tây Nguyên, để đáp ứng được nhu cầu giao thương buôn bán, phát triển du lịch. Và chính trong chính sách giữ gìn văn hóa thì tiếng mẹ đẻ của các dân tộc thiểu số vẫn đang được bảo tồn.

Bên cạnh đó, từ hàng nghìn năm nay, 54 anh em dân tộc trên khắp lãnh thổ cùng đùm bọc, đoàn kết, phát triển tạo nên nền văn hiến kỳ vĩ của dân tộc Việt Nam. Bất cứ ai dù thuộc dân tộc nào đều được tự do làm ăn sinh sống hợp pháp trên bất cứ lãnh thổ nào của Việt Nam. Vậy nên quan điểm, “Tây Nguyên là đất của người Thượng” là hoàn toàn đi ngược với tinh thần đại đoàn kết dân tộc, đi ngược với tinh thần sở hữu đất đai của toàn dân.

Và nếu không được tiếp cận về cận về kinh tế, văn hóa, chính trị… thì làm sao Tây Nguyên có thể “thay da đổi thịt” như ngày hôm nay. Cơ sở hạ tầng phát triển chung với việc giữ gìn bản sắc văn hóa. Tây Nguyên đang vươn mình cùng sự phát triển của đất nước.

 Ngày 13/06, trang BBC Tiếng Việt có bài viết với nôi dung các nguyên nhân khiến vụ xả súng ở Đắk Lắk xảy ra. Trong đó, tập trung 2 ý chính là về vấn đề di dân và cô lập Tây Nguyên. Đây là những nhận định chưa đúng và đủ.

BBC dẫn các số liệu từ năm 1976 và bồi thêm phát biểu của nhà văn Nguyên Ngọc về sự tăng nhanh dân số ở Tây Nguyên để quy kết rằng, người dân tộc thiểu số đang phải làm khách trên chính quê hương của họ.

Tuy nhiên trên thực tế, nếu so với năm 1976 thì hiện nay cộng đồng dân tộc thiểu số đang sinh sống tại Tây Nguyên vào khoảng 2.170.000 người (ước tính từ năm 2021), tức tăng 300%. Và cơ cấu cũng tăng từ 18 lên 52 cộng đồng các dân tộc. Bên cạnh đó, thời gian qua, trong 52 cộng đồng các dân tộc cũng đã có những người được tín nhiệm giao phó những vị trí lãnh đạo đảng, chính quyền một số tỉnh Tây Nguyên. Như Bí thư của tỉnh Đắk Lắk cả 4 nhiệm kì là các ông Y Luyện Niê Kdăm, Niê Thuật, Êban Y Phu đều là người dân tộc Ê Đê; Phó Giám đốc Công an tỉnh Gia Lai Ksor H’Bơ Khăp hiện nay là người dân tộc Gia Rai…

Hơn nữa, nói đến Tây Nguyên là nhắc đến nhà sàn, là cồng chiêng là những điệu múa quanh bếp lửa. Có nghĩa là bản sắc văn hóa nơi đây hàng chục năm qua vẫn được giữ gìn bởi chính 52 cộng đồng dân tộc. Những người giữ “linh hồn Tây Nguyên” đang tồn tại thế thì cớ gì nói họ làm khách?

BBC dẫn lời của Phil Robertson, Phó Giám đốc HRW – một tổ chức bất đồng chính kiến với Việt Nam để cho rằng, Việt Nam cô lập người dân sinh sống ở Tây Nguyên với cộng đồng quốc tế. Điều này trở nên vô lý khi chính BBC Tiếng Việt có thể phỏng vấn thông tin một người dân tại Đắk Lắk ngay sau khi sự việc xảy ra. Và thực tế, những gì diễn ra tại Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 đã phản biện rõ ràng điều ấy.

Trong tối ngày 13/06, chương trình thời sự của Đài truyền hình Việt Nam đã làm một đoạn tin ngắn về lời khai của các đối tượng trong vụ nổ súng ở Đắk Lắk. Và nguyên nhân khiến các đối tượng manh động, nổ súng bất chấp là từ lời hứa của kẻ đứng đầu là cho tiền và đưa họ ra nước ngoài để lo cho cuộc sống “sung sướng, tốt đẹp hơn”.

 Ngay sau khi sự việc ở Đắk Lắk xảy ra, rất nhiều luận điệu về nhân quyền đã được đưa ra để quy chụp vào đây. Tuy nhiên, sau lời khai của các đối tượng thì những chiêu bài này hoàn toàn thất bại.

Các đối tượng phản động như Nguyễn Văn Đài, Lê Trung Khoa, Nguyễn Thị Minh Hồng; Các trang mạng thù địch như VOA, BBC Tiếng Việt… đều đăng tải thông tin quy chụp rằng, “người dân Tây Nguyên bị cướp đất ở huyện Cư Kuin”, “người dân Tây Nguyên bị đàn áp tôn giáo”, “người dân Tây Nguyên bị cô lập”… nên buộc phải đứng dậy tranh, tấn công vào lực lượng công an, chính quyền. Thậm chí, sau khi những lời khai được đưa ra, trang mạng RFA vẫn cố tình lấp liếm dưới mác cảm thông, tìm mọi cách đổ lỗi cho chính quyền.

Theo lời khai của các đối tượng bị bắt giữ thì hơn 50 người từ nhiều địa phương khác nhau được kẻ cầm đầu tên Y Som gọi điện dụ dỗ tới một chòi rẫy trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk. Từ đó, những yếu tố liên quan đến vấn đề giải tỏa đất đai ở huyện Cư Kuin hoàn toàn bị loại bỏ.

Cũng không có yếu tố tôn giáo nào trong vụ việc này. Bởi hơn 50 người tham gia trong vụ việc này chỉ biết một mệnh lệnh từ kẻ cầm đầu để đổi lấy tiền bạc, đưa ra nước ngoài sinh sống. Chính bản thân những người cầm súng, cầm bom xăng tự chế không biết mục đích của việc bắn giết này là gì.

Tuy nhiên, cũng từ lời khai ấy dư luận đã thấy rõ bản chất của vụ việc xả súng này. Đây là những hành vi được lên kế hoạch, tính toán, giao nhiệm vụ rõ rãng với tính chất hung hãn, liều lĩnh. Y Tim Niê (ngụ xã Cư Né, huyện Krông Búk) khai được chỉ đạo “thấy chỗ nào có người ở là phải bắn hết”, còn Y Măn Miô cho biết “người cầm đầu bảo đứng canh giữ, nếu người dân không làm theo là đâm”. 9 người thiệt mạng, 2 người bị thương, người dân vẫn chưa hết bàng hoàng. Ấy thế mà vẫn được kêu gọi cảm thông cho các đối tượng hung hãn? Đó là “nhân quyền”?

Qua đây, cũng thấy rõ những áp lực rất lớn trong việc đảm bảo giữ gìn an ninh trật tự ở khu vực Tây Nguyên. Cũng như bộ mặt thật của các tổ chức, đối tượng dưới bỏ bọc “nhân quyền”!

 Chỉ hơn 2 tháng sau khi Việt Nam-Úc kỉ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao thì Bưu chính Úc lại dội ngay vào mối quan hệ nồng cháy bằng một gáo nước đá không thể nào lạnh hơn.

Muốn hiểu rõ câu chuyện phải quay ngược thời gian trở lại năm 8/1962 khi quân đội Úc sang xâm lược Việt Nam dưới cái mác đồng minh của Mỹ. Trong hơn 10 năm, khoảng 50.000 lính Úc đã lần lượt tới Việt Nam. Chính phủ Úc lúc ấy coi “lợi ích sống còn của Úc là sự có mặt về quân sự của Mỹ tại Đông Nam Á”. Có nghĩa là chính Úc đang tự tìm kiếm vị thế và lợi ích quân sự cho chính mình khi xâm lược Việt Nam. Với tôn chỉ ấy, năm 1965, Úc quyết định trực tiếp tham chiến tại chiến trường Nam Việt Nam với 8.000 quân ở thời điểm chiến tranh ác liệt vào giữa năm 1969.

Và tất nhiên, xương máu của người Việt cũng đổ xuống đẫm cả một vùng, đặc biệt từ khu “tam giác sắt” Củ Chi, căn cứ Núi Đất, tỉnh Phước Tuy (nay là tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu). Nhưng cái giá của nó cũng rất xứng đáng khi năm 1973, Úc đã bẽ bàng rút khỏi chiến tranh ở Việt Nam. Thế nhưng, chiến tranh Việt Nam đã phủ một bóng đen lâu dài đối với nước Úc và cả trong lòng dân tộc Việt. Quân đội Úc rời đi và kéo theo cả nhiều người Việt Nam chạy trốn khỏi sự sụp đổ kinh tế do chiến tranh. Đó là một cộng đồng lớn người Việt có mối quan hệ với chế độ Việt Nam Cộng Hòa hoặc có mối quan hệ thân thiết với quân đội Úc lúc bấy giờ.

Sau 50 năm, ngỡ tưởng mọi chuyện đã đi vào quỹ đạo. Những nỗi đau và tủi hờn tạm gác lại khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 26 tháng 2 năm 1973 ; Khi năm 2006, tại APEC 14 ở Hà Nội sáng nào Thủ tướng Úc John Howard cũng dậy sớm để đi bộ hai vòng quanh hồ Hoàn Kiếm; Khi hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện vào năm 2009; Khi năm tại APEC 2017 ở Đà Nẵng, Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull đi bộ đến quán bánh mỳ và ngồi ăn ngay trên vỉa hè với lời chia sẻ, “Người ÚC thưởng thức món ăn Việt Nam hàng ngày, và đây chính là một trong những đóng góp tích cực của gần 300.000 người Việt định cư ở Úc”; Khi hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược từ năm 2018…

Ấy thế nhưng, ngay sau khi hơn 2 tháng cả hai nước mới kỉ niệm buổi lễ long trọng mừng 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao thì Công ty Royal Australia Mint và Bưu chính Úc lại tung ra hai đồng $2. Với lí do kỷ niệm 50 năm kể từ khi Úc chấm dứt tham gia Chiến tranh Việt Nam, lần lượt có tên Vietnam War Circulated và Vietnam War Silver Proof. Câu chuyện không có gì đáng nói cho đến khi đồng tiền có in hình “lá cờ vàng” của Chế độ Việt Nam Cộng Hòa. Tất nhiên vì lá cờ ấy mà 1 đồng xu có mệnh giá 2$ nhưng lại được bán với giá 80 đô la. Đáng nói là, giá của nó đã được đẩy lên từ 1.200 đến 2.300 đô la khi chuyền tay nhau và khi được rao bán trên mạng. Chẳng có ai tranh giành mua những đồng xu ấy ngoài những người lính Úc từng đến tham chiến tại Việt Nam hay cộng đồng người Việt vốn dĩ di cư sang từ khi Úc rút khỏi chiến tranh Việt Nam cả. Lôi kéo quá khứ để trục lợi từ một bộ phận người dân. Đây chắc chắn là mục tiêu của những kẻ mang danh kỉ niệm kết thúc chiến tranh tại Úc mong muốn. Cách kiếm tiền trên chính nỗi đau và xương máu của người khác như những gì tư bản đã làm với Việt Nam 50 năm trước.

Cần lắm sức mạnh của cộng đồng lên tiếng vì những hành vi thiếu đạo đức và cả tinh thần ngoại giao này. Việt Nam hòa nhã nhưng không dễ gì bắt nạt!