Theo dự thảo nghị quyết của Quốc hội, cán bộ lãnh đạo có tín nhiệm thấp phải kịp thời thực hiện thủ tục cho từ chức, miễn nhiệm hoặc bố trí công tác khác thấp hơn, không chờ hết nhiệm kỳ.
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn đang được Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội lấy ý kiến hoàn thiện trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp 5 tháng 5 tới.
Nghị quyết mới sửa đổi Nghị quyết số 85 năm 2014 để thực hiện theo Quy định 96 về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị vừa được Bộ Chính trị ban hành hồi tháng 2 vừa qua với nhiều nội dung mới.
Trong đó, nội dung quan trọng nhất là việc bổ sung quy định những người có tín nhiệm thấp phải kịp thời xem xét đưa ra khỏi quy hoạch, thực hiện quy trình, thủ tục cho từ chức, miễn nhiệm hoặc bố trí công tác khác thấp hơn mà không chờ hết nhiệm kỳ.
Cụ thể, dự thảo nghị quyết của Quốc hội nêu rõ người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới hai phần ba (2/3) tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức hoặc Quốc hội, HĐND tiến hành bỏ phiếu tín nhiệm tại kỳ họp gần nhất.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba (2/3) tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì cơ quan có thẩm quyền trình Quốc hội, HĐND tiến hành miễn nhiệm tại kỳ họp gần nhất.
3 mức lấy phiếu tín nhiệm
Theo dự thảo, Quốc hội sẽ tiến hành lấy phiếu tín nhiệm với các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn, gồm: Chủ tịch nước; Phó chủ tịch nước; Chủ tịch Quốc hội; phó chủ tịch Quốc hội; ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tổng thư ký Quốc hội; chủ tịch Hội đồng Dân tộc; chủ nhiệm ủy ban của Quốc hội; Thủ tướng; phó thủ tướng; bộ trưởng và các thành viên Chính phủ; Chánh án TAND tối cao; Viện trưởng VKSND tối cao và Tổng kiểm toán Nhà nước.
HĐND sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu, phê chuẩn, gồm: chủ tịch; phó Chủ tịch HĐND; trưởng ban của HĐND; chủ tịch UBND; phó chủ tịch UBND; các ủy viên UBND.
Với những người đã có thông báo nghỉ công tác chờ nghỉ hưu, thông báo nghỉ hưu hoặc được bổ nhiệm, bầu cử trong năm lấy phiếu tín nhiệm, sẽ không thuộc diện lấy phiếu tín nhiệm.
Theo dự thảo nghị quyết của Quốc hội, việc lấy phiếu tín nhiệm được báo cáo cấp có thẩm quyền và được công khai theo quy định.
Quốc hội, HĐND sẽ tổ chức lấy phiếu tín nhiệm một lần trong mỗi nhiệm kỳ, vào kỳ họp thường lệ cuối năm thứ ba của nhiệm kỳ. Phiên họp lấy phiếu tín nhiệm chỉ được tiến hành khi có ít nhất hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội tham dự.
Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm bằng cách bỏ phiếu kín. Trên phiếu ghi rõ họ tên, chức vụ của những người được lấy phiếu tín nhiệm cùng các mức độ: “tín nhiệm cao”, “tín nhiệm”, “tín nhiệm thấp”.
Nguyên tắc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm được nêu rõ trong dự thảo nghị quyết là công khai, công bằng, dân chủ, khách quan, minh bạch. Dự thảo nghị quyết quy định nghiêm cấm hành vi vi phạm, làm sai lệch mức độ tín nhiệm hoặc lợi dụng lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đế làm giảm uy tín của người khác, gây chia rẽ, mất đoàn kết nội bộ.
4 trường hợp Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm
Với các trường hợp bỏ phiếu tín nhiệm (với 2 mức tín nhiệm và không tín nhiệm), dự thảo nghị quyết quy định 4 trường hợp: Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị; có kiến nghị của Hội đồng Dân tộc hoặc ủy ban của Quốc hội; có kiến nghị của ít nhất 20% tổng số đại biểu Quốc hội; hoặc người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới hai phần ba (2/3) tổng số đại biểu Quốc hội trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp”.
Với HĐND thì thường trực HĐND bỏ phiếu đối với các trường hợp gồm: có kiến nghị của ít nhất một phần ba (1/3) tổng số đại biểu HĐND; có kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cùng cấp; người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa đến dưới 2/3 tổng số đại biểu HĐND trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp”.
Theo dự thảo nghị quyết, người được bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đánh giá “không tín nhiệm” thì xin từ chức; trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, HĐND xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với người đó tại kỳ họp gần nhất.
Tới nay, Quốc hội đã 3 lần lấy phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn. Lần đầu tiên là năm 2013, Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm 47 người. Năm 2014, Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm lần thứ 2 với 50 người. Tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã lấy phiếu tín nhiệm 48 chức danh. Theo dự kiến, Quốc hội sẽ lấy phiếu tín nhiệm lần tiếp theo tại kỳ họp 6 cuối năm nay.
Riêng việc bỏ phiếu tín nhiệm thì tới nay chưa tiến hành lần nào.
Hạ Băng