Tạp Chí Dân Chủ

 Nghị quyết số 23-NQ/TW, ngày 6-10-2022, của Bộ Chính trị, “Về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” (Nghị quyết số 23-NQ/TW) đang tạo ra khí thế và động lực lớn thúc đẩy vùng Tây Nguyên phát triển toàn diện. Để hiện thực hóa những mục tiêu đề ra trong Nghị quyết, thời gian tới, các tỉnh vùng Tây Nguyên cần nâng cao quyết tâm chính trị, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp đột phá, góp phần giải quyết các điểm nghẽn, vướng mắc, tạo nền tảng cho phát triển bền vững.

Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham quan trưng bày sản phẩm nông nghiệp vùng Tây Nguyên tại Hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045_Ảnh: TTXVN

Phát triển nhiều mô hình du lịch cộng đồng tại các buôn làng đồng bào dân tộc Tây Nguyên, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước_Ảnh: TTXVN

 Fulro, dưới bàn tay giật dây của các thế lực thù địch, trở thành một tổ chức phản động cực kỳ nguy hiểm. Cái tên của tổ chức ấy gắn với sự đen tối, là bóng ma hãi hùng ám ảnh vùng đất Tây Nguyên. Mặc dù hiện nay, tổ chức Fulro đã bị xóa sổ, nhưng tàn dư của nó vẫn chưa thực sự chấm dứt, vẫn tồn tại trong “vấn đề Tây Nguyên” thông qua hình thức khác. Với loạt bài hồ sơ – tư liệu dài kỳ, chúng tôi xin góp phần tái hiện lại phần nào hoạt động và bản chất của tổ chức tội ác này. Đồng thời xin được tôn vinh những chiến công của quân và dân Tây Nguyên trong sự nghiệp đấu tranh đầy cam go và mất mát, hy sinh nhằm chống lại những âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, bảo vệ sự bình yên cho mảnh đất hùng vĩ trong lòng Tổ quốc…

Từ BaJaRaKa đến Fulro

Theo dòng lịch sử, tiền thân của tổ chức Fulro đã có từ thời đất nước ta còn chưa sạch bóng ngoại xâm. Nhiều tài liệu trong và ngoài nước thể hiện, với chủ trương đấu tranh bất bạo động yêu cầu chấm dứt mọi chính sách phân biệt đối xử đối với các sắc tộc thiểu số Việt Nam của nhà cầm quyền Ngô Đình Diệm, ngày 1-5-1958, một số trí thức người Tây Nguyên (từ dùng của thời kỳ đó là: người Thượng), do ông Y Bham Ênuôl người Ê Đê chủ xướng, đã thành lập một tổ chức có tên gọi BaJaRaKa. Mục tiêu kết nối các sắc tộc được cho là mạnh nhất và sinh sống lâu đời ở Tây Nguyên, BaJaRaKa là chữ viết tắt tên của bốn dân tộc chủ yếu: Bahnar (người Ba Na), Djarai (người Gia Rai), Rhadé (người Ê Đê) và Kaho (người Cơ Ho).

Chỉ sau hai tháng kể từ ngày thành lập, với chữ ký của ông Y Bham Ênuôl, ngày 25/7/1958, BaJaRaKa gửi thư đến Tòa đại sứ Pháp, Hoa Kỳ và Liên Hiệp Quốc tố cáo những hành vi phân biệt sắc tộc của nhà cầm quyền và yêu cầu các cường quốc can thiệp để người Thượng được độc lập trong khối Liên hiệp Pháp hoặc dưới sự lãnh đạo của Hoa Kỳ. Tiếp đó, các tháng 8 và 9 của năm này, BaJaRaKa tổ chức nhiều cuộc biểu tình thỉnh nguyện tại Buôn Ma Thuột, Kon Tum, Pleiku nhưng các cuộc biểu tình này đều bị trấn áp. Tất cả những người được cho là lãnh đạo của phong trào này đều bị bắt, trong đó có ông Y Bham Ênuôl.

Trước đó, từ năm 1956, thực thi mục tiêu chống cộng ráo riết, triệt để của Hoa Kỳ, các cố vấn quân sự Mỹ vào tận các buôn làng, đào tạo và trang bị vũ khí cho thanh niên Thượng. Họ tổ chức thành các đội Dân sự Chiến đấu Thượng (Civilian Indigenous Defense Group, CIDG) và Lực lượng Đặc biệt. Cuộc đảo chính của phe quân sự dưới sự hỗ trợ của CIA đã lật đổ chính thể họ Ngô vào năm 1963, với sự kiện này, tất cả những người lãnh đạo của BaJaRaKa được trả tự do. Sau đó, nhằm giảm bớt sức ép chính trị, đồng thời thực hiện mưu đồ “dùng người Thượng cai trị người Thượng”, nhà cầm quyền Sài Gòn đã bổ nhiệm một loạt các thủ lĩnh của phong trào này vào các chức vụ chủ chốt ở các tỉnh Tây Nguyên. Trong đó, ông Y Bhăm Ênuôl trở thành phó tỉnh trưởng tỉnh Đắc Lắc, ông Paul Nưr là phó tỉnh trưởng tỉnh Kon Tum. Tháng 3-1964, một lần nữa được sự ủng hộ của người Mỹ, những người lãnh đạo BaJaRaKa kết hợp với các sắc tộc Thượng khác và người Chăm tại duyên hải miền Trung thành lập “Mặt trận Giải phóng Cao Nguyên” (FLHP). Thế nhưng, ngay từ khi thành lập, “mặt trận” này đã phân chia thành hai phe đối nghịch nhau: phe ôn hòa do Y Bham Ênuôl đại diện và phe chủ trương bạo động do Y Dhơn Adrong cầm đầu.

Trong hai tháng 3 đến 5-1964, phe bạo động trong FLHP bị quân đội Sài Gòn mở các chiến dịch truy quét gắt gao phải chạy qua Campuchia lập căn cứ tại tỉnh Mondolkiri, cách biên giới nước ta 15 km. Tại căn cứ này, họ tiếp tục tuyển mộ thanh niên Thượng tham gia FLHP chống chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Ngày 19-9-1964, các toán biệt kích thuộc Lực lượng Đặc biệt và các đội Dân sự Chiến đấu Thượng nổi dậy đánh chiếm một số đồn ở Quảng Đức (nay là Đắc Nông) và Đắc Lắc giết chết 35 binh sỹ VNCH, bắt sống quận trưởng Đức Lập; đánh chiếm đài phát thanh Buôn Ma Thuột và kêu gọi người dân tham gia nổi dậy thành lập quốc gia độc lập. Ngày 20-9-1964, chuẩn tướng Vĩnh Lộc, Tư lệnh Vùng II Chiến thuật đã lệnh cho Sư đoàn 23 bộ binh cùng một số tiểu đoàn biệt động quân và thiết giáp vây quanh đài phát thanh, và những đồn bị chiếm đóng. Thế nhưng, ngay thời điểm đó, Vĩnh Lộc nhận được khuyến cáo của Beachner, tham tán thứ ba tòa đại sứ Mỹ trên Cao Nguyên là dừng ngay lệnh nổ súng và tiến hành thương thuyết. Ngay sau đó, một cuộc thương lượng có sự hiện diện của quan chức tòa đại sứ Mỹ, đi đến những thỏa thuận sau: Y Bham Ênuôl được cử làm chủ tịch chính thức phong trào FLHP; tuy nhiên ngay trong chiều 20-9-1964, ông ta đã trốn sang Campuchia. Thỏa thuận thứ hai là những người Thượng chỉ huy đợt tập kích này không bị truy tố và không bị truy đuổi khi rút quân qua Campuchia…

Như một cơ hội đã chín muồi cho một âm mưu lâu dài, cuộc thương lượng dưới sự “chủ trì” của người Mỹ chính là “bà đỡ” đảm bảo cho sự ra đời của một thế lực chính trị mới theo đúng ý đồ và sự sắp đặt của họ. Ngày 20-9-1964, tại Campuchia, “Mặt trận Thống nhất Đấu tranh của các Sắc tộc bị Áp bức” được thành lập (Front Uni de Lutte des Races Opprimées, đọc theo tiếng Pháp, viết tắt là FULRO (xin viết là Fulro). Mặt trận này bao gồm các thành phần: Mặt trận Giải phóng Champa (Front de Libération du Champa, FLC) tức Fulro Chăm, do Les Kosem (một tướng nhảy dù người Khmer gốc Chăm) lãnh đạo. Mặt trận Giải phóng xứ Campuchia Krom miền Tây Nam Việt Nam (Front de Libération du Kampuchea Krom, FLKK) tức Fulro Khmer, do Chau Dera làm đại diện và Mặt trận Giải phóng Cao Nguyên (Front de Libération des Hauts Plateaux, FLHP) tức Fulro Thượng, do Y Bham Ênuôl cầm đầu. Fulro đã tự “sản xuất” một lá cờ (hiệu kỳ) hình chữ nhật gồm ba sọc: màu xanh biển (tượng trưng cho biển cả), màu đỏ (biểu tượng của đấu tranh) và màu xanh lá cây (màu của rừng núi). Trên dòng sọc đỏ có ba ngôi sao trắng tượng trưng cho ba mặt trận của Fulro: Champa, Thượng và Campuchia Krom.

Fulro có ba cơ quan lãnh đạo: Hội đồng Tối cao do Chau Dera làm chủ tịch, Hội đồng Bảo trợ do Les Kossem làm chủ tịch, và Ủy ban Chấp hành Trung ương do Y Bham làm chủ tịch. Trong thực tế, vào thời điểm này, Y Bham Ênuôl không có thực quyền, người nắm hết mọi quyền hành là Les Kosem. Trong khi đó, nhóm Fulro Thượng do Y Bham Ênuôl làm chủ tịch vẫn bị phân hóa thành hai như còn thời BaJaRaKa: nhóm dân sự ôn hòa do Y Bham Ênuôl lãnh đạo tiếp tục chủ trương vận động Hoa Kỳ làm áp lực với chính phủ Việt Nam Cộng hòa để Fulro Thượng được về Việt Nam hoạt động một cách chính thức; ngược lại, nhóm vũ trang do Y Dhơn Adrong cầm đầu vẫn kiên quyết chủ trương dùng bạo lực để thành lập một quốc gia độc lập của người Thượng trên cao nguyên…

Trong thời kỳ từ 1964 đến 1969 và ngay cả những năm sau ngày nước nhà thống nhất, “câu chuyện Fulro” rất dài dòng với nhiều biến cố và sự kiện xảy ra bởi những mâu thuẫn chồng chéo giữa Fulro với chế độ Việt Nam Cộng Hòa và các thế lực chính trị khác; giữa các nhân vật, các phái khác nhau chính trong tổ chức này. Cũng trong những năm này, Fulro liên tục thay đổi bộ máy cầm đầu, trong đó, có không ít kẻ bị đồng bọn ám sát trong quá trình thanh trừng, tranh giành quyền lực. Nói ra rất tốn giấy mực và thời gian của bạn đọc. Xin điểm thêm về sự kiện hiệp ước cuối cùng được ký kết vào ngày 1/2/1969 giữa Paul Nưr, đại diện Việt Nam Cộng Hòa và Y Dhê Adrong, đại diện Fulro dưới sự chủ tọa của Tổng thống Sài Gòn Nguyễn Văn Thiệu. Một số người trong các sắc tộc Thượng và Chăm không hài lòng với những điều khoản ký kết và vì vậy, Fulro tiếp tục đấu tranh, có lúc lộ diện, có lúc ẩn chìm.

Giai đoạn sau năm 1975

Năm 1975, chế độ Việt Nam Cộng hòa sụp đổ, Fulro – dưới sự giật dây, hỗ trợ của các ông chủ từ xa, tiếp tục tổ chức quấy phá chống lại nước ta. Từ đầu năm 1975 đến năm 1977, Fulro tiếp tục tuyên truyền, kích động gây hận thù dân tộc và tiến hành tập kích vũ trang. Một tên thủ lĩnh khác là Y Djao Niê tổ chức lại Fulro đồng thời kêu gọi các nước Anh, Pháp, Mỹ và LHQ viện trợ. Từ năm 1982-1985, Fulro được các thế lực quốc tế và tàn quân Pôn Pốt tiếp sức, củng cố căn cứ ở Mondolkiri và đưa được các toán đặc biệt về vùng ngã ba biên giới Việt Nam – Lào – Campuchia lập “mật cứ” đón gián điệp, biệt kích, lực lượng lưu vong trở về như Võ Đại Tôn, Hoàng Cơ Minh và các toán phản động khác. Trong thời gian từ năm 1979-1985, hoạt động Fulro đã phá hoại cuộc sống bình yên của các thôn ấp, buôn làng, giết hại nhiều cán bộ, công an, dân quân và quần chúng tốt. Nhưng lực lượng công an, quân đội ta được nhân dân các đồng bào dân tộc ủng hộ đã đẩy mạnh công tác nghiệp vụ, đấu tranh thắng lợi trong hàng chục chuyên án, làm tan rã nhiều nhóm Fulro và đưa họ trở về với cộng đồng.

Ở Tây Nguyên, cuối thập niên 80, không còn mấy ai nhắc đến Fulro nữa. Cho đến năm 1992, vấn đề Fulro lại xuất hiện ở khu vực biên giới Thái Lan – Campuchia. Theo phóng viên người Mỹ Nate Thayer trên tờ New Straits Times: “Lực lượng mang tên là Fulro-Dega là một tổ chức vũ trang đặt dưới quyền lãnh đạo của đại tá Y Peng Ayun, vẫn tiếp tục liên hiệp với Khmer Ðỏ để chống lại Hà Nội. Sau 17 năm chống cộng, lực lượng của đại tá Y Peng Ayun chỉ còn lại khoảng 2.000 người. Từ biên giới Thái – Myanmar, Y Peng Ayun tuyên bố rằng, lực lượng Fulro-Dega sẽ tiếp tục đấu tranh cho tới khi nào Cộng Sản trao trả lại tự do cho dân tộc Tây Nguyên”. Năm 1994, khi LHQ đưa lực lượng quốc tế UNTAC vào thực hiện giải pháp chính trị ở Campuchia, Fulro không còn chỗ dựa. Với sự chấp thuận của Mỹ, tháng 12/1992, toàn bộ số Fulro còn lại gồm 407 tên do Y Peng Ayun cầm đầu đã ra hàng UNTAC, tuyên bố chấm dứt hoạt động chính trị và vũ trang, nộp vũ khí và được người Mỹ đưa đi định cư ở bang Colorado…

Hồ sơ về Fulro là hồ sơ về một tổ chức phản động, một tổ chức tội ác. Tổ chức đó đã bị xóa sổ trước tinh thần đấu tranh không mệt mỏi của quân và dân ta trong công cuộc bảo vệ độc lập, chủ quyền, sự toàn vẹn lãnh thổ và cuộc sống bình yên của nhân dân. Thế nhưng, tàn dư của nó vẫn còn khi vẫn còn đó những thế lực thù địch, những âm mưu đen tối chống phá đất nước và nhân dân ta. Lật lại hồ sơ Fulro, chúng tôi muốn gửi đến bạn đọc những thông tin dù đã từng xảy ra trong quá khứ, nhưng bài học cảnh giác thì luôn tươi mới.

 Trương Huy San có một bài viết với tiêu đề “không chỉ những người Thượng sử dụng bạo lực có lỗi”. Bài viết có những lập luận thay đổi bản chất của sự việc, nghiêm trọng hơn là gieo rắc mầm mống ly khai, kích động chia rẽ dân tộc.

Cụ thể trong bài viết của mình Trương Huy San đưa ra các luận điểm rằng: Chính sách phát triển Tây Nguyên khiến người dân nơi đây không có đất để địa táng theo phong tục, bị thua thiệt về ngôn ngữ; Hơn 50 cộng đồng dân tộc luôn thua kém cơ hội tiếp cận kinh tế, văn hóa, chính trị. Vì vậy, Trương Huy San khẳng định, vụ việc vừa qua mang màu sắc xung đột sắc tộc, văn hóa… nhằm phục vụ quan điểm “Tây Nguyên là đất của người Thượng”.

Về quan điểm của Trương Huy San, xin phép có ý kiến như sau:

Theo số liệu thống kê, tính đến cuối năm 2021, dân số khu vực Tây Nguyên khoảng 6 triệu người, so với năm 1976 đã tăng gấp 5 lần. Với diện tích không nở ra, chỉ 5,5 triệu ha, thiếu đất địa táng theo phong tục là hoàn toàn dễ hiểu.

Thứ nữa, các em học sinh vùng núi, vùng sâu vùng xa cũng đều được hưởng những chính sách, chế độ từ nhà nước. Tiếng Việt hiện tại cũng đã trở nên phổ biến cùng với sự phát triển của Tây Nguyên, để đáp ứng được nhu cầu giao thương buôn bán, phát triển du lịch. Và chính trong chính sách giữ gìn văn hóa thì tiếng mẹ đẻ của các dân tộc thiểu số vẫn đang được bảo tồn.

Bên cạnh đó, từ hàng nghìn năm nay, 54 anh em dân tộc trên khắp lãnh thổ cùng đùm bọc, đoàn kết, phát triển tạo nên nền văn hiến kỳ vĩ của dân tộc Việt Nam. Bất cứ ai dù thuộc dân tộc nào đều được tự do làm ăn sinh sống hợp pháp trên bất cứ lãnh thổ nào của Việt Nam. Vậy nên quan điểm, “Tây Nguyên là đất của người Thượng” là hoàn toàn đi ngược với tinh thần đại đoàn kết dân tộc, đi ngược với tinh thần sở hữu đất đai của toàn dân.

Và nếu không được tiếp cận về cận về kinh tế, văn hóa, chính trị… thì làm sao Tây Nguyên có thể “thay da đổi thịt” như ngày hôm nay. Cơ sở hạ tầng phát triển chung với việc giữ gìn bản sắc văn hóa. Tây Nguyên đang vươn mình cùng sự phát triển của đất nước.

 Những người bị bắt giữ khai nghe theo lời xúi giục của bọn phản động hứa hẹn sau khi tấn công vào UBND xã sẽ được cho tiền, được đưa vượt biên sang nước ngoài.

Trước đó, từ các ngày 3/6 đến 6/6, những người được tên Y Som (trú tại Đắk Lắk, xác định là người cầm đầu) gọi điện dụ dỗ tập trung tại địa bàn huyện Cư Kuin để có người đưa vượt biên ra nước ngoài. Khi ra nước ngoài sinh sống, mỗi người sẽ được chúng chu cấp cho tiền cùng với đó sẽ có người lo cho cuộc sống “sung sướng, tốt đẹp hơn”.

Từ ngày 6/6 đến 10/6, có hơn 50 người từ nhiều địa phương khác nhau như: Cư M’gar, Krông Búk, Ea Hleo, thị xã Buôn Hồ… (tỉnh Đắk Lắk) và một số ở huyện Phú Thiện, Krông Pa… (tỉnh Gia Lai) đến tập trung tại một chòi rẫy trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk.

Sau khi tập trung tại đây, nhóm người này tổ chức ăn uống và đến khoảng 1h ngày 11/6, thì chia thành 2 tốp mang theo súng, dao, bom xăng, lựu đạn… đã được chuẩn bị từ trước, đồng loạt tấn công vào trụ sở UBND xã Ea Tiêu và Ea Ktur.

Tại những nơi bị nhóm người này tấn công, các cửa sổ, cửa chính ở 2 trụ sở UBND xã Ea Tiêu và Ea Ktur đều bị đập phá, nhiều tài liệu giấy tờ bị đốt. Nghiêm trọng hơn, nhóm này xông vào trụ sở công an xã nằm trong khuôn viên UBND xã; bắn, giết chết 4 cán bộ chiến sĩ; đâm trọng thương 3 cán bộ chiến sĩ khác đang túc trực tại cơ quan.

Chưa dừng lại ở đó, sau khi rút ra khỏi trụ sở UBND xã, trên đường đi, nhóm này chặn ôtô của Chủ tịch UBND xã Ea Tiêu và Bí thư Đảng ủy xã Ea Ktur (đang trên đường đến trụ sở sau khi nhận được tin báo vụ gây rối) và giết chết 2 người này.

Sau đó, nhóm người này tiếp tục chặn 2 ôtô của người dân lưu thông trên đường và giết chết họ, sau khi gây án đã chia nhau bỏ trốn nhưng lần lượt bị bắt giữ.

Tính đến chiều 13/6, các lực lượng chức năng đã bắt giữ 45 người; hiện vẫn tiếp tục truy quét, bắt giữ những người còn lại để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

 Ngày 13/06, trang BBC Tiếng Việt có bài viết với nôi dung các nguyên nhân khiến vụ xả súng ở Đắk Lắk xảy ra. Trong đó, tập trung 2 ý chính là về vấn đề di dân và cô lập Tây Nguyên. Đây là những nhận định chưa đúng và đủ.

BBC dẫn các số liệu từ năm 1976 và bồi thêm phát biểu của nhà văn Nguyên Ngọc về sự tăng nhanh dân số ở Tây Nguyên để quy kết rằng, người dân tộc thiểu số đang phải làm khách trên chính quê hương của họ.

Tuy nhiên trên thực tế, nếu so với năm 1976 thì hiện nay cộng đồng dân tộc thiểu số đang sinh sống tại Tây Nguyên vào khoảng 2.170.000 người (ước tính từ năm 2021), tức tăng 300%. Và cơ cấu cũng tăng từ 18 lên 52 cộng đồng các dân tộc. Bên cạnh đó, thời gian qua, trong 52 cộng đồng các dân tộc cũng đã có những người được tín nhiệm giao phó những vị trí lãnh đạo đảng, chính quyền một số tỉnh Tây Nguyên. Như Bí thư của tỉnh Đắk Lắk cả 4 nhiệm kì là các ông Y Luyện Niê Kdăm, Niê Thuật, Êban Y Phu đều là người dân tộc Ê Đê; Phó Giám đốc Công an tỉnh Gia Lai Ksor H’Bơ Khăp hiện nay là người dân tộc Gia Rai…

Hơn nữa, nói đến Tây Nguyên là nhắc đến nhà sàn, là cồng chiêng là những điệu múa quanh bếp lửa. Có nghĩa là bản sắc văn hóa nơi đây hàng chục năm qua vẫn được giữ gìn bởi chính 52 cộng đồng dân tộc. Những người giữ “linh hồn Tây Nguyên” đang tồn tại thế thì cớ gì nói họ làm khách?

BBC dẫn lời của Phil Robertson, Phó Giám đốc HRW – một tổ chức bất đồng chính kiến với Việt Nam để cho rằng, Việt Nam cô lập người dân sinh sống ở Tây Nguyên với cộng đồng quốc tế. Điều này trở nên vô lý khi chính BBC Tiếng Việt có thể phỏng vấn thông tin một người dân tại Đắk Lắk ngay sau khi sự việc xảy ra. Và thực tế, những gì diễn ra tại Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 8 đã phản biện rõ ràng điều ấy.

Trong tối ngày 13/06, chương trình thời sự của Đài truyền hình Việt Nam đã làm một đoạn tin ngắn về lời khai của các đối tượng trong vụ nổ súng ở Đắk Lắk. Và nguyên nhân khiến các đối tượng manh động, nổ súng bất chấp là từ lời hứa của kẻ đứng đầu là cho tiền và đưa họ ra nước ngoài để lo cho cuộc sống “sung sướng, tốt đẹp hơn”.

 Ngay sau khi sự việc ở Đắk Lắk xảy ra, rất nhiều luận điệu về nhân quyền đã được đưa ra để quy chụp vào đây. Tuy nhiên, sau lời khai của các đối tượng thì những chiêu bài này hoàn toàn thất bại.

Các đối tượng phản động như Nguyễn Văn Đài, Lê Trung Khoa, Nguyễn Thị Minh Hồng; Các trang mạng thù địch như VOA, BBC Tiếng Việt… đều đăng tải thông tin quy chụp rằng, “người dân Tây Nguyên bị cướp đất ở huyện Cư Kuin”, “người dân Tây Nguyên bị đàn áp tôn giáo”, “người dân Tây Nguyên bị cô lập”… nên buộc phải đứng dậy tranh, tấn công vào lực lượng công an, chính quyền. Thậm chí, sau khi những lời khai được đưa ra, trang mạng RFA vẫn cố tình lấp liếm dưới mác cảm thông, tìm mọi cách đổ lỗi cho chính quyền.

Theo lời khai của các đối tượng bị bắt giữ thì hơn 50 người từ nhiều địa phương khác nhau được kẻ cầm đầu tên Y Som gọi điện dụ dỗ tới một chòi rẫy trên địa bàn huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk. Từ đó, những yếu tố liên quan đến vấn đề giải tỏa đất đai ở huyện Cư Kuin hoàn toàn bị loại bỏ.

Cũng không có yếu tố tôn giáo nào trong vụ việc này. Bởi hơn 50 người tham gia trong vụ việc này chỉ biết một mệnh lệnh từ kẻ cầm đầu để đổi lấy tiền bạc, đưa ra nước ngoài sinh sống. Chính bản thân những người cầm súng, cầm bom xăng tự chế không biết mục đích của việc bắn giết này là gì.

Tuy nhiên, cũng từ lời khai ấy dư luận đã thấy rõ bản chất của vụ việc xả súng này. Đây là những hành vi được lên kế hoạch, tính toán, giao nhiệm vụ rõ rãng với tính chất hung hãn, liều lĩnh. Y Tim Niê (ngụ xã Cư Né, huyện Krông Búk) khai được chỉ đạo “thấy chỗ nào có người ở là phải bắn hết”, còn Y Măn Miô cho biết “người cầm đầu bảo đứng canh giữ, nếu người dân không làm theo là đâm”. 9 người thiệt mạng, 2 người bị thương, người dân vẫn chưa hết bàng hoàng. Ấy thế mà vẫn được kêu gọi cảm thông cho các đối tượng hung hãn? Đó là “nhân quyền”?

Qua đây, cũng thấy rõ những áp lực rất lớn trong việc đảm bảo giữ gìn an ninh trật tự ở khu vực Tây Nguyên. Cũng như bộ mặt thật của các tổ chức, đối tượng dưới bỏ bọc “nhân quyền”!

 Thực hiện Kế hoạch của Công an tỉnh về triển khai các giải pháp kéo giảm bền vững 5% tội phạm về trật tự xã hội, Công an huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình đã chủ động xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các đội nghiệp vụ, Công an các xã, thị trấn tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương huy động các ban, ngành, đoàn thể tham gia công tác phòng chống tội phạm, kiềm chế, giảm tội phạm trên địa bàn, đồng thời, tăng cường các biện pháp đấu tranh với các loại tội phạm.

Qua công tác nắm tình hình trên địa bàn huyện thời gian qua nổi lên một số đối tượng hoạt động theo kiểu tín dụng đen. Lãnh đạo Công an huyện Vũ Thư đã chỉ đạo Đội Cảnh sát hình sự phối hợp với Công an các xã, thị trấn rà soát, lập danh sách các đối tượng nghi vấn để điều tra, làm rõ.

Bằng các biện pháp nghiệp vụ, ngày 25/4, Đội Cảnh sát hình sự Công an huyện Vũ Thư đã đấu tranh, làm rõ Nguyễn Anh Đạt (SN 1987), trú tại xã Song An, huyện Vũ Thư có hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.

Tại Cơ quan điều tra, Nguyễn Anh Đạt khai nhận từ tháng 1/2021 đến tháng 4/2023 đã cho hơn 20 người vay tiền với số tiền lên đến hàng tỷ đồng, mức lãi suất từ 108% đến 440%/năm.

Quá trình điều tra mở rộng vụ án, Công an huyện Vũ Thư tiếp tục làm rõ Trần Thị Quyên (SN 1972), trú tại xã Trung An, huyện Vũ Thư về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; từ tháng 5/2022 đến tháng 4/2023, Quyên đã cho 10 người vay tiền với lãi suất 108% đến 440/năm.

Hiện Công an huyện Vũ Thư đang tiếp tục điều tra mở rộng, đồng thời, thông báo, những ai là nạn nhân, có vay tiền của các đối tượng trên đến ngay Công an huyện Vũ Thư trình báo và cung cấp thông tin để xử lý các đối tượng theo đúng quy định của pháp luật.

Nhiều người dân ở Hải Phòng đặt mua trứng, mua rau của một shop bán hàng từ thiện không khỏi ngỡ ngàng, khi “anh shipper” lại chính là Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang Lê Hồng Thắng, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự, Công an TP Hải Phòng.

Tranh thủ làm shipper nuôi trung tâm từ thiện

“Trong đơn vị, chúng tôi thường gọi Trưởng phòng của mình là “bá Thắng” vì chúng tôi coi ông như người cha, người bác của mình chứ không đơn thuần là thủ trưởng đơn vị.

Bá Thắng truyền dạy chúng tôi từ những kỹ năng trong nghề hình sự đến lối sống, cách sống đúng mực của người cán bộ công an. Anh em chúng tôi trong những lúc rảnh rỗi lại theo bá Thắng đi ship rau, gạo, trứng… để duy trì trung tâm từ thiện”, Trung tá Khúc Thanh Tuấn, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự đặc nhiệm, Phòng Cảnh sát hình sự Hải Phòng kể khi nhắc tới người thủ trưởng của mình.

Trung tâm từ thiện mà Trung tá Tuấn nhắc tới được vợ chồng Đại tá Lê Hồng Thắng mở từ năm 2018 trên phố Lạch Tray, hiện đang nuôi dưỡng hàng chục người già cô đơn, trẻ em không nơi nương tựa. Nơi đây được gọi với cái tên “Ngôi nhà yêu thương”.

Ngoài tiền túi tự bỏ ra, để có thêm trang trải sinh hoạt cho trung tâm, vợ chồng anh mở một cửa hàng nhỏ bán các mặt hàng rau củ quả, trứng, gạo…

Đại tá Thắng vốn được biết đến như một khắc tinh của tội phạm đất Cảng suốt hàng chục năm qua. Với những người đã quen với hình ảnh “anh shipper đặc biệt” thì không sao, song với nhiều người khác, khi thấy người mang hàng tới là vị Đại tá công an, họ không khỏi ngạc nhiên.

Đó là những lúc được nghỉ ngơi hiếm hoi, anh tranh thủ đi ship hàng. Còn thường ngày, Đại tá Lê Hồng Thắng luôn bận bịu với công việc của người đứng đầu Phòng Cảnh sát hình sự.

Một ngày đầu tháng 4/2023, trong căn phòng quen thuộc tại cơ quan, Đại tá Lê Hồng Thắng trầm ngâm bên chồng hồ sơ án mà cấp dưới vừa mang lên.

Anh chia sẻ: “Mỗi một vụ án, một đối tượng hiềm nghi chúng tôi phải thu thập tài liệu rất nhiều. Phải dựng lên một chân dung chân thực nhất về đối tượng chứ không phải là một vài dòng khô khốc trong hồ sơ nhân khẩu”.

Bản lĩnh trước họng súng tội phạm

Được đào tạo trong lĩnh vực an ninh, nhưng hơn 30 năm trước, chiến sỹ Lê Hồng Thắng chuyển sang lĩnh vực cảnh sát. Năm 1992, anh về công tác tại Đội H88 Hải Phòng (đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang), thuộc Phòng Cảnh sát hình sự Công an Hải Phòng.

Chiến công đầu tiên của anh là triệt xóa băng cướp “tay lái Thành Đô”. Ở thời đó, các băng cướp thường chạy bộ cướp, nhưng băng “tay lái Thành Đô” đã trang bị cho mình xe máy để dễ bề tẩu thoát.

Được giao nhiệm vụ, Lê Hồng Thắng lặn lội từ sáng tới đêm theo sát hành tung của nhóm cướp. Tới tháng 3/1993, sau nhiều tháng điều tra, anh báo cáo lập chuyên án. Bốn đối tượng trong băng cướp bị trừng trị, giúp anh tự tin hơn trong các chuyên án khác.

Từ vụ án đầu tiên đó, tới nay Đại tá Lê Hồng Thắng đã trải qua hàng trăm trận đánh, hàng nghìn đối tượng hình sự đã phải tra tay vào còng.

“Điều làm nên tên tuổi của giang hồ Hải Phòng chính là sự liều lĩnh, sẵn sàng đối mặt với công an. Bản thân tôi không dưới 5 lần bị đối tượng hình sự nổ súng nhắm vào mình”, anh kể.

Năm 2001, thời điểm ấy khi là Đội trưởng án tuyến, phụ trách các điểm giao thông, anh chỉ đạo xử lý dứt điểm các việc tranh cướp tại các bến cảng, chính từ việc này các đối tượng cử người bắn anh để trả thù.

Nhớ lại buổi tối bị truy đuổi, anh kể: “Lúc ấy, tôi chở vợ đi trên đường Mê Linh. Khi rẽ sang đường, nhìn qua gương, tôi thấy 4 người đi trên hai xe máy cũng rẽ theo rất nhanh. Trên tay đối tượng đã rút ra một khẩu súng. Khi khoảng cách giữa hai bên chỉ còn vài chục mét, tôi quay ngược đầu xe, dừng lại và rút súng ra. Thấy vậy, các đối tượng lập tức bỏ chạy. Lúc đó, vợ tôi vẫn ngồi sau xe, sợ hãi vì chưa biết chuyện gì đang xảy ra”.

Năm 2012, khi đang là Phó trưởng Công an huyện An Dương, anh chỉ đạo vụ thu giữ 10 bánh ma túy ở Hải Phòng, sau đó triển khai bắt, khám xét đối tượng Sòng A Khai ở Lóng Luông (tỉnh Sơn La). Lóng Luông thời điểm đó đang là lãnh địa của các trùm ma túy, lần đầu tiên công an một huyện ở đồng bằng dám tới sào huyệt này.

“Đang khám xét nhà Sòng A Khai, tôi nghe tiếng súng vang lên trên đầu. Thì ra các đối tượng lợi dụng núi cao xung quanh đã nổ súng bắn về phía chúng tôi”, Đại tá Thắng chia sẻ.

Nhận diện tội phạm mới để triệt phá

Theo Đại tá Lê Hồng Thắng, tội phạm ở Hải Phòng chia làm 3 giai đoạn với những cấp độ khác nhau. Ngoài giai đoạn đầu (thập niên 70 – 80) với những băng cướp manh động thì từ thập niên 80 – 90, tội phạm xuất hiện với những ổ nhóm khét tiếng như Cu Nên, Dung Hà, Lâm già… tranh giành khốc liệt với nhau để cát cứ địa bàn, lĩnh vực bảo kê.

Từ đầu những năm 2000 tới nay, tội phạm hình sự đã bước sang một thời kỳ mới với sự tinh vi, phức tạp hơn nhiều, là thời của những “giang hồ cổ cồn trắng”. Chúng núp bóng doanh nghiệp, mở rộng hoạt động ra nhiều lĩnh vực như kinh tế, ma túy, tội phạm công nghệ cao.

Theo Đại tá Thắng, khi tội phạm có tổ chức hình thành và ngày càng tinh vi, chúng sẽ tìm cách móc nối, kết hợp làm ăn và có sự ăn chia với các lực lượng quản lý. Khi hội tụ đủ những yếu tố nêu trên, nhóm tội phạm trên sẽ trở thành những tổ chức mafia như đã hình thành ở một số nước.

“Những tên tội phạm hình sự sừng sỏ thường rất thông minh, chúng có mối quan hệ rộng và có điều kiện tìm hiểu về những kẽ hở của pháp luật để lợi dụng”, Đại tá Thắng chia sẻ và kể câu chuyện về một “trào lưu” âm thầm trong giới anh chị đất Cảng mà cảnh sát hình sự Hải Phòng là đơn vị đầu tiên phát hiện, triệt xóa.

Lợi dụng chính sách của Nhà nước khi không kết tội hoặc giảm nhẹ hình phạt cho người bị bệnh tâm thần, nhiều dân “anh chị” ở đất Cảng từ hàng chục năm trước đã giả tâm thần, đi điều trị để có được tấm giấy chứng nhận tâm thần. Khi “có chuyện”, họ trưng tấm “kim bài” này ra đối phó.

Để có thể chứng minh, kết tội nhóm đối tượng này, lực lượng công an gặp rất nhiều khó khăn. Tuy vậy, năm 2013, anh đã chỉ đạo tập trung điều tra xử lý các đối tượng lưu manh, côn đồ sử dụng hồ sơ bệnh nhân tâm thần giả để trốn tránh xử lý trước pháp luật, bắt 3 đối tượng đưa ra truy tố trước pháp luật.

Giải tán bữa tiệc quy tụ 500 giang hồ cộm cán

Đại tá Lê Hồng Thắng đã trực tiếp thụ lý, phá cả nghìn vụ án, nhưng lần chặn đứng bữa tiệc quy tụ 500 giang hồ máu mặt ở đất Cảng lại để lại trong anh nhiều cảm xúc.

Ngày 3/8/2015, anh nắm được thông tin 24 đối tượng thuộc diện “anh, chị” gửi thư mời các đối tượng cộm cán trong nước và nước ngoài tới dự tiệc để đón một “đại ca” được đặc xá tha tù tại Đồ Sơn vào ngày 6/9.

Bữa đại tiệc dự kiến tổ chức tại một sân khấu ngoài trời với khoảng 500 khách, hầu hết là đối tượng trong giới giang hồ Việt Nam, Thái Lan, Mỹ, Anh, Canada. Đây cũng là cơ hội để một số kẻ lợi dụng thanh toán lẫn nhau, dằn mặt các băng nhóm khác để được suy tôn “lên sao, lên số”.

Sau nhiều phương án đưa ra nhưng chưa đủ sức để buổi tiệc phải dừng lại, cuối cùng, anh phải thực hiện phương án đấu tranh trực tiếp với nhóm cầm đầu. “Bọn chúng thề, nếu tôi không dừng lại, chúng sẽ cho nổ mìn ở nhà tôi, ám sát tôi và bắt cóc con trai tôi… Lúc nào trước cửa nhà tôi cũng xuất hiện vài người lạ mặt”, anh kể.

Sáng 6/9 – ngày diễn ra bữa tiệc, một mặt anh yêu cầu các trinh sát theo sát từng đối tượng, mặt khác tiếp tục đối thoại, thuyết phục. Cuối cùng, các đối tượng đành chấp nhận hủy bữa đại tiệc.

Hồng Anh