(Thanh tra) - Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái, năm 2018, tình hình khiếu nại, tố cáo (KN, TC) từ cuối năm 2017 đến nay còn diễn biến phức tạp và gay gắt. Tình trạng công dân tụ tập đông người lên Trung ương khiếu kiện gia tăng.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái. Ảnh: TN
Sáng ngày 14/11, Quốc hội thảo luận hội trường về công tác giải quyết KN, TC của công dân năm 2018.
Số lượng đơn thư, vụ việc tăng
Trình bày báo cáo của Chính phủ, Tổng Thanh tra Lê Minh Khái cho hay, năm 2018, tình hình KN, TC của công dân tăng về số lượng đơn thư, số vụ việc thuộc thẩm quyền so với năm 2017.
Tổng số đơn KN, TC tăng 11,8%; tổng số vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính Nhà nước tăng 4,7%. “Nhưng số lượt đoàn đông người không tăng so với năm 2017”, ông Lê Minh Khái thông tin, các vụ việc KN, TC phức tạp, đông người chủ yếu thuộc lĩnh vực đất đai.
Theo Tổng Thanh tra, nhìn chung tình hình KN, TC từ cuối năm 2017 đến nay còn diễn biến phức tạp và gay gắt. Tình trạng công dân tụ tập đông người lên Trung ương khiếu kiện gia tăng.
“Đáng chú ý, là một số thế lực đã lợi dụng tình hình KN, TC để lôi kéo, kích động công dân tụ tập đông người hoặc có hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân”, Tổng Thanh tra nói.
Về nguyên nhân, theo Tổng Thanh tra, là do công tác quản lý Nhà nước và việc thực thi pháp luật của cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính nhà nước có thiếu sót, vi phạm.
Trong lĩnh vực đất đai, công tác quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch và lập kế hoạch sử dụng đất còn nhiều hạn chế, yếu kém. Việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, không đúng trình tự, thủ tục, không tạo sự đồng thuận với người dân trước khi thực hiện.
“Còn có tình trạng lạm dụng quy định Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, cộng đồng; phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất chưa thỏa đáng, thiếu công khai, minh bạch, công bằng…”, Tổng Thanh tra nêu rõ.
Bên cạnh đó, thủ trưởng cơ quan hành chính ở một số nơi chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật tiếp công dân, giải quyết KN, TC.
Ý thức chấp hành pháp luật và hiểu biết pháp luật của một bộ phận người KN, TC còn hạn chế, nhiều trường hợp có những yêu cầu vượt quá quy định của pháp luật, có vụ việc mặc dù đã được giải quyết có lý, có tình nhưng người KN vẫn cố tình khiếu kiện kéo dài…
Chuyển điều tra 9 vụ, xử lý kỷ luật 14 cá nhân
Theo báo cáo, các cơ quan hành chính Nhà nước đã giải quyết 27.583 vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 83,7% (KN 20.894 vụ việc, đạt 83,4%; tố cáo 6.689 vụ việc, đạt 84,9%).
Qua giải quyết KN, TC đã kiến nghị thu hồi cho Nhà nước, trả lại cho tập thể, cá nhân 213,2 tỷ đồng, 97,2 ha đất; khôi phục, đảm bảo quyền lợi cho 1.802 tập thể, cá nhân; kiến nghị xử lý vi phạm 462 người (đã xử lý 372 người), chuyển cơ quan điều tra 9 vụ.
Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương cũng tiến hành 1.326 cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo tại 2.201 cơ quan, tổ chức, đơn vị; phát hiện 533 đơn vị có vi phạm, kiến nghị kiểm điểm rút kinh nghiệm 470 tổ chức, 901 cá nhân, xử lý kỷ luật 14 cá nhân.
”Kết quả công tác giải quyết KN, TC đã góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo sự ổn định chính trị - xã hội và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội”, Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC vẫn còn những tồn tại, hạn chế.
Việc tiếp dân định kỳ tại một số nơi còn chưa đảm bảo đúng quy định của Luật Tiếp công dân; giải quyết KN, TC thuộc thẩm quyền tại một số địa phương còn chậm, chưa đúng trình tự, thủ tục, chính sách pháp luật và chưa phù hợp với thực tiễn.
“Vẫn còn tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, thiếu quyết tâm trong việc tiếp công dân, đối thoại với dân, xem xét, giải quyết KN, TC nhất là các vụ việc có tính chất phức tạp”, Tổng Thanh tra cho biết.
Tỷ lệ giải quyết các vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền tuy đã có nhiều cố gắng nhưng vẫn đạt thấp hơn so với mục tiêu đề ra (trên 85%). Một số địa phương chưa quyết liệt trong giải quyết các vụ việc KN, TC tồn đọng, phức tạp, kéo dài.
Bộ trưởng, Chủ tịch các cấp phải tiếp dân đúng quy định
“Thời gian tới, tình hình khiếu kiện của công dân vẫn diễn biến phức tạp”, Chính phủ dự báo.
Chính phủ yêu cầu các ngành, các cấp quan tâm chỉ đạo và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Luật Tiếp công dân, Luật KN, các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết KN.
Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND các cấp phải nghiêm túc thực hiện chế độ tiếp công dân định kỳ và đột xuất, công khai lịch tiếp công dân trên cổng thông tin điện tử của cơ quan.
Chính phủ yêu cầu, năm 2019, giải quyết kịp thời, dứt điểm, đúng quy định vụ việc KN, TC mới phát sinh ngay từ cấp cơ sở, phấn đấu đạt tỷ lệ trên 85%; thực hiện tốt các quyết định giải quyết KN, quyết định xử lý tố cáo đã có hiệu lực pháp luật, phấn đấu tỷ lệ trên 90%....
Để công tác này tiếp tục đạt hiệu quả, Chính phủ cũng đề nghị, Quốc hội tăng cường giám sát việc ban hành và thực thi văn bản quy phạm pháp luật, nhất là những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng… đảm bảo chặt chẽ, đồng bộ giữa các lĩnh vực, hạn chế tối đa sự chồng chéo giữa các quy định dễ phát sinh tranh chấp, KN, TC đông người, vượt cấp.
Các cơ quan của Quốc hội, Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường giám sát việc giải quyết KN, TC kiến nghị của công dân, nhất là các địa phương xảy ra nhiều vụ việc KN, TC đông người, phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội.
